ՏԵՐԸՆԴԵԶ

Տերընդեզ, դարմանը կես,

Առ հաց ու կես՝ ելիր գեղես,

Տերընդեզ, մըխի դին տես,

Մե փութ ցանես՝ հազար քաղես:

Տերընդեզ, դարմանը կես,

Առ մանգաղը, ել խոտի դեզ,

Տերընդեզ, մըխի դին տես,

Մե փութ ցանես՝ հազար քաղես:

Տերընդեզ, փեշդ վառե,

Օր ազատվես օձէ, չարէ,

Տերընդեզ, մըխի դին տես,

Մե փութ ցանես՝ հազար քաղես:

Երեկ ես իմ դասարանի եվ դասատոների հետ գնացել էի Սևաբերդ։ Մենք բարձրացանք մի փոքրիկ բլուր և մեր սահնակներով իջնում էինք այդ բլրից։ Էրիկը ինձ տվեց իր սահնակը, իսկ ես իմ սահնակը իրեն։ Դասատուները բերել էին փչովի կլոր սահնակներ։ Ես այդ սահնակով իջա ընկեր Լյովայի հետ։ Այդ փչովի կլոր սահնակը շատ արագ էր։ Մենք իջանք մինչև վերջ։ Ես իմ սահնակով շատ լավ ուղությունն էի պահում։ Սևաբերդում խաղացինք նաև ձնագնդիկ։ Այնտեղ շատ ձյուն կար և ինձ համար ցուրտ չէր։ Հոգնած, բայց շատ ուրախ, վերադարձանք դպրոց։ Ինձ շատ-շատ դուր եկավ Սևաբերդը։

Մի ծառ կանգնած էր այգում: Արևի շողերն ընկնում էին  նրա վրա, քամին թեթև  վազվզում էր ճյուղերի միջով, իսկ տերևները շշնջում էին. «Ցանկություն, ցանկություն, ցանկությու՜ն պահիր»:

Ծառը սովորական չէր, կախարդական էր: Ով կանգներ ծառի տակ ու ցանկություն պահեր, նրա ցանկությունը կկատարվեր:

Ծառի կողքին մի տնակ կար: Տնակում մի գիրուկ ծերուկ էր ապրում: Նրա անունը Ուիլիամ Քեդոգան Սմիթ էր: Նա օճառ էր վաճառում  գյուղի խանութում և չէր սիրում փոքրիկ տղաներին ու աղջիկներին:

Մի օր նա կանգնեց կախարդական ծառի տակ ու ասաց.
-Ուզում եմ, որ  մեր թաղում ապրող բոլոր  աղջիկներն ու տղաները հայտնվեն Լուսնի վրա:

Հենց  նա այս բառերն ասում է, բոլոր տղաներն ու աղջիկները հայտնվում են Լուսնի վրա:

Այնտեղ ցուրտ էր ու տխուր,  փոքրիկները սկսում են լաց լինել: Բայց նրանք այնքան հեռու էին, որ մայրիկները չէին կարող լսել նրանց ձայները:

Հենց որ երեխաները հայտնվում են Լուսնի վրա, ծառի վրայի բոլոր թռչունները էլ չեն երգում:

Իսկ մի կեռնեխ նայում է պարոն Սմիթին ու ասում.
-Ես ուզում եմ, որ բոլոր երեխաները նորից վերադառնան:

Պարոն Քեդոգան Սմիթն ասում է.

-Ուզում եմ, որ Լուսնի վրա հայտնվեն: Իսկ կեռնեխը` «Ուզում եմ, որ վերադառնան»:

Երեխաները գնալով ավելի ու ավելի են շփոթվում, չեն հասկանում, թե որտեղ են` Երկրի՞, թե՞ Լուսնի վրա:

Պարոն Սմիթը ոտքը խփեց գետնին ու ասաց. «Ուզում եմ… », բայց չհասցրեց շարունակել, որովհետև կեռնեխը շատ արագ ասաց. «Ուզում եմ, որ պարոն Սմիթը բարի դառնա»:

Եվ պարոն Սմիթը, ով հենց նոր պատրաստվում էր ասել. «Ուզում եմ, որ բոլոր երեխաները հայտնվեն Լուսնի վրա», հանկարծ միտքը փոխեց, քորեց գլուխն ու ասաց.
-Ուզում եմ, որ բոլոր երեխաները կեսօրին գան ինձ հյուր` թեյ խմելու, մենք թխվածք կուտենք ու նարնջի հյութ ու լիմոնադ կխմենք: Իսկ ես այլևս օճառ չեմ վաճառի, փոխարենը հրուշակեղենի խանութ կբացեմ,  թող բոլորն ինձ  Ուիլիամ Քեդոգան Սմիթի  փոխարեն պարզապես Բիլ Սմիթ ասեն: Հեյ-հո՜, հեյ-հո՜:

Նա երեք անգամ գլուխկոնծի տվեց, իսկ ծառի վրայի թռչունները նորից սկսեցին երգել:

Արևը շողում էր, քամին կամացուկ վազվզում էր ծառի ճյուղերի մեջ, իսկ տերևները շշնջում էին. «Ցանկություն,ցանկություն, ցանկությու՜ն պահիր»:

Առաջադրանքներ

Դուրս գրիր անծանոթ ու անհասկանալի բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրիր:

կեռնեխ-թռչուն

հրուշակեղեն-քաղցրավենիք

Դուրս գրիր քեզ դուր եկած հատվածը:

-Ուզում եմ, որ բոլոր երեխաները կեսօրին գան ինձ հյուր` թեյ խմելու, մենք թխվածք կուտենք ու նարնջի հյութ ու լիմոնադ կխմենք: Իսկ ես այլևս օճառ չեմ վաճառի, փոխարենը հրուշակեղենի խանութ կբացեմ,  թող բոլորն ինձ  Ուիլիամ Քեդոգան Սմիթի  փոխարեն պարզապես Բիլ Սմիթ ասեն: Հեյ-հո՜, հեյ-հո՜:

Նա երեք անգամ գլուխկոնծի տվեց, իսկ ծառի վրայի թռչունները նորից սկսեցին երգել:

Արևը շողում էր, քամին կամացուկ վազվզում էր ծառի ճյուղերի մեջ, իսկ տերևները շշնջում էին. «Ցանկություն,ցանկություն, ցանկությու՜ն պահիր»:

Ինքդ վերնագրիր պատմությունը:

Երազանքների ծառը։

Լրացրու բաց թողած տառերը՝ կես-ր,  թխվա-ք, գլուխկոն-ի, ցանկու-յուն, թռ-ուն:

կեսօր, թխվածք, գլուխկոնծի, ցանկություն, թռչուն

Գրիր հետևյալ բառերի հոմանիշները՝ գիրուկ, լաց լինել, մտածել, ցանկանալ:

գիրուկ-չաղ

լաց լինել-տխրել

մտածել-մտորել

ցանկանալ-ուզենալ

Գրիր հետևյալ բառերի հականիշները՝ տխուր, հայտնվել, վաճառել, արագ:

տխոր-ուրախ

հայտվել-կորել

վաճառել-գնել

արագ-դանդաղ

Իմ ընտրած բնական հանածոն ոսկին է։

Ոսկին դեղնափայլ, գեղեցիկ տեսքով, ազնիվ մետաղ է։ Այն մարդկությանն ամենավաղ հայտնի մետաղներից է։ Հայաստանում այն հայտնի էր մ․ թ․ ա․ 6-րդ հազարամյակում։ Հանդիպում է մեծ մասամբ բնածին վիճակում, հազվադեպ՝ միացությունների ձևով։ Բնածին ոսկին հանդիպում է նաև երկաթի, պղնձի և այլն։ Հայաստանում նույնպես կան ոսկու հանքեր, և գործում են հանքանյութի հարստացման գործարաններ։

Ոսկին ամենալավ կռելի և ձգելի մետաղն է։ Մաքուր ոսկին փափուկ է և չափազանց պլաստիկ, 1 գրամ ոսկուց կարելի է ձգել մինչև 3 կմ երկարությամբ լար։

Իր բարձր էլեկտրահաղորդունակության և կոռոզիայի նկատմամբ լավ դիմադրողականույթյան ու քիմիական հատկությունների, ոսկին լայնորեն օգտագործվում է արդյունաբերության բազմաթիվ ոլորտներում։ Օգտագործվում է արվեստի բնագավառում և ոսկերչոիթյան մեջ։ Ոսկու նրբաթերթերն օգտագործվել են հին հայկական մանրանկարչության մեջ։ Ոսկին օգտագործվում է նաև ժամացույցները, զարդարանքի և սպասքի առարկաները ոսկեզօծելու համար։

Քանի որ ես ընտրել եմ ոսկին և քանի որ այն դեղին գույն է, ես ընտրել եմ այն ապարները, որոնցից ստանում եմ դեղին գունանյութը՝

Աուրիպիգմենտ ,

Օքրա,

Լիմոնիտ,

Վուլֆենիտ,

Յարոզիտ

Մեր երկիրը շատ հարուստ է ապարներով, որոնք օգտագործում են շինարարության մեջ։ Այդ ապարներից են՝ տուֆը, բազալտը, տրավերտինը, խիճը, մարմարը, գրանիտը, պեմզան, գիպսը, կավը։

” Ծիրանի ծառ ” ոտանավորը գրել է հայ մեծ երգահան, բանաստեղծ, կոմպոզիտոր Կոմիտասը 1915թ-ի հայերի ջրդից հետո։ Այս ոտանավորի համար նա գրել է նաև երաշտություն։ Նա ծիրանի ծառի տակ նստած  ծառին պատմում է իր դարդերի մասին։ Նա ճյուղերի շարժումը համեմատում է իր սրտի ցավերի հետ, ուզում է, որ այդ տարվա պես տարին հետ չգա, որը սև դարդը իր վզովն էր գցել, բայց ծառերին տերև չէր մնացել, որ դարդերը տանեին։ Սև ամպը հով էր արել, մութ էր ու իրեն շրջապատել էր ծով արյունով, բայց վառված սիրտը ճար չուներ։ Եվ այս դատարկ աշխարհումբաղ ուներ, որը բերք չուներ։

«Ծիրանի ծառը» ոտանավորը ես պատկերացնում եմ այսպես։

Մի գյուղացի ուներ ծիրանենու այգի։ Այդ այգին այդ տարի բերք չէր տվել՝ թեպետ նա աշխատել էր, ջրել էր  և մշակել էր։ Նա այգում շրջում էր և տեսնում, որ քամին անգամ տերև չէր թողել ճյուղերի վրա։ Նա չէր ուզում էտ տարվա պես էլի տարի լինի, որ դարդերը չշատանան։ Նա մտածում էր, որ ճար չունի այս փուչչ աշխարհում, որովհետև այգի ուներ, բայց բերք ու բարիք չէր հավաքել։