“Մայրը” Հովհաննես Թումանյան

Մի գարնան իրիկուն դռանը նստած զրույց էինք անում, երբ այս դեպքը պատահեց։ Էս դեպքից  հետո ես չեմ մոռանում էն գարնան իրիկունը:

Ծիծեռնակը բույն էր շինել մեր սրահի օճորքում։ Ամեն տարի աշնանը գնում էր, գարնանը ետ գալի, ու նրա բունը միշտ կպած էր մեր սրահի օճորքին։ Ե՛վ գարունն էր բացվում, և՛ մեր սրտերն էին բացվում, հենց որ նա իր զվար□ ճիչով հայտնվում էր մեր գյուղում ու մեր կտուրի տակ։
Եվ ի՜նչ քա□ցր էր, երբ առավոտները նա ծլվլում էր մեր երդիկին, կամ երբ իրիկնապահերին իր ընկերների հետ շարժվում էին մի երկար ձողի վրա ու «կարդում իրիկնաժամը»:

Եվ ահա նորից գարնան հետ վերադար□ել էր իր բունը։ Ձու էր ածել, ճուտ էր հանել ու ամբողջ օրը ուրախ ճչալով թռչում, կերակուր էր բերում իր ճուտերին։ Էն իրիկունն էլ, որ ասում եմ, եկավ, կտցում կերակուր բերեց  ճուտերի համար։ Ճուտերը ծվծվալով բնից դուրս հանեցին դեղին կտուցները։

Էդ ժամանակ, ինչպես եղավ, նրանցից մինը, գուցե ամենից անզգույշը կամ ամենից սովածը, շտապեց, ավելի դուրս ձգվեց բնից ու ընկավ ներքև։

Մայրը ճչաց ու ցած թռավ ճուտի ետևից։ Բայց հենց էդ վայրկյանին, որտեղից որ է, դուրս պրծավ մեր կատուն, վեր թռցրեց փոքրիկ ճուտը։

— Փի՛շտ, փի՛շտ, – վեր թռանք ամենքս, իսկ ծիծեռնակը սուր ծղրտալով ընկավ կատվի ետևից` նրա շուրջը թրթռալով կտցահարելով, բայց չեղավ։ Կատուն փախավ- մտավ ամբարի տակը։ Եվ այս ամենն այնպես արագ կատարվեց, որ անկարելի էր մի բան անել։

Ծիծեռնակը դեռ ծղրտալով պտտվում էր ամբարի շուրջը, իսկ մենք` երեխաներս, մի-մի փայտ առած պտտվում էինք ամբարի տակը, մինչև կատուն դուրս եկավ ու փախավ դեպի մարագը՝դունչը լիզելով։

Ծիծեռնակը դատարկ կատվին որ տեսավ, մի զիլ ծղրտաց ու թռավ, ի□ավ դիմացի ծառի ճյուղին։ Այնտեղ լուռ վեր եկավ։ Մին էլ տեսանք` հանկարծ ցած ընկավ մի քարի կտորի նման։ Վազեցինք, տեսանք` մեռած, ընկած է ծառի տակին։

Մի գարնան իրիկուն էր որ այս դեպքը պատահեց։ Շատ տարիներ են անցել, բայց ես չեմ մոռանում այն գարնան իրիկունը, երբ ես առաջին անգամ իմացա, որ ծիծեռնակի մայրն էլ մայր է, ու սիրտն էլ սիրտ է, ինչպես մերը:

Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դու՛րս գրիր այդ բառերը՝   լրացնելով բաց թողած տառերը:

զվարդ, քաղցր, վերադարձել , իջավ

Ի՞նչ է նշանակում ծղրտալով բառը.

ա/ ծիծաղելով
բ/ թռչկոտելով
գ/ ճչալով
դ/ մկկալով

 Դու՛րս գրիր տեքստում ընդգծված բառերը ̀ դիմացը  գրելով  դրանց  հոմանիշները  (իմաստով մոտ  բառեր):  

դեպք- Դիպված

ուրախԶվարթ

վայրկյան -Ակնթարթ

զիլ -Սուր

 

Տեքստից դու՛րս գրիր եզակի թվով չորս գոյական (առարկա ցույց տվող բառ) և դարձրու՛ հոգնակի:

Օրինակ՝ ծառ-ծառեր

տարի-տարիներ

բույն-բներ

ճուտ-ճտեր

կերակուր-կերակուրներ

Դու՛րս գրիր ստեղծագործության գլխավոր իմաստն արտահայտող նախադասությունը:

Ծիծեռնակի մայրն էլ մայր է, ու սիրտն էլ սիրտ է, ինչպես մերը:

Ի՞նչ սովորություններ ունեն ծիծեռնակները:

Ծիծեռնակները բույն են շինում և ամեն գարուն վերադարնում են իրենց բները։ Մայր ծիծեռնակը իր բնում ձու է դնում և սպասում մինչև ճտերը դուրս գան։ Երբ որ ճտերը դուրս են գալիս ձվերից մայրը նրանց կերակուր է բերում։ Ծիծեռնակները շատ են ծղրտում։

Ծիծեռնակի ո՞ր ճուտը կատվի զոհը դարձավ.

ա/ամենից փոքրը կամ ամենից անկարգը

բ/ ամենից անվախը կամ ամենից չարաճճին

գ/ ամենից մեծը կամ ամենից հնարամիտը

դ/ ամենից անզգույշը կամ ամենից սովածը

10.Ի՞նչ պատահեց ծիծեռնակին, երբ տեսավ դատարկ կատվին.

ա/թռավ-գնաց, որպեսզի կերակուր բերի

բ/ հանգիստ նստեց ծառի ճյուղին

գ/ քարի կտորի նման ցած ընկավ ճյուղից

դ/ ծլվլում էր երդիկին

11.Ինչո՞ւ երեխաները չկարողացան փրկել ծիծեռնակի ձագին:

Երեխաները չկարողացան օգնել ճտին, որովհետև կատուն փախավ- մտավ ամբարի տակը։ Եվ այս ամենն այնպես արագ կատարվեց, որ անկարելի էր մի բան անել։

12.Վերականգնի´ր «քանդված» առած-ասացվածքները:

Գիտունի հետ քար քաշիր,               սուտը աշխարհը կքանդի

Լեզուն չլիներ,                                      խրատն ինչ կանի չարին

Անձրևն ինչ կանի քարին,                  ագռավները աչքերը կհանեին

Մինչև ճիշտը գա,                                 անգետի հետ փլավ մի կեր

Գիտունի հետ քար քաշիր, անգետի հետ փլավ մի կեր։

Լեզուն չլիներ, ագռավները աչքերը կհանեին։

Անձրևն ինչ կանի քարին,խրատն ինչ կանի չարին։

Մինչև ճիշտը գա, սուտը աշխարհը կքանդի։

13. Ղազարոս Աղայանը ծիծեռնակների մասին ունի մի բանաստեղծություն «Հիշողություն» վերնագրով, կարդա այդ բանաստեղծությունը

Три товарища

Витя потерял завтрак. На большой перемене все ребята завтракали, а Витя стоял в сторонке.

– Почему ты не ешь? – спросил его Коля.

– Завтрак потерял…

– Плохо, – сказал Коля, откусывая большой кусок белого хлеба. – До обеда далеко ещё!

– А ты где его потерял? – спросил Коля.

– Не знаю… – тихо сказал Витя и отвернулся.

– Ты, наверно, в кармане нёс, а надо в сумку класть, – сказал Коля.

А Володя ничего не спросил. Он подошёл к Вите, разломил пополам кусок хлеба с маслом и протянул товарищу:

– Бери, ешь.

На вопросы ответьте письменно. 

  • Какими были Володя  и Коля? Коля не хотел делиться с Витей, а Володя сразу поделился хлебом.
  • Кто оказался настоящим другом?Настоящим другом оказался Володя.
  • С кем из мальчиков вам хотелось бы подружиться? Мне хотелось бы подружиться с Володей.
  • Как бы вы поступили в такой ситуации? Я бы  обязательно поделился с другом.

English

  1. She … meat every day. She eats meat every day.
    1. is eating, 2. eat, 3. eats
  2.  The baby … at the moment. The baby is sleeping at the moment.
    1. is sleeping, 2. sleeps, 3. sleep
  3.  I … to bed every night at 10:00 pm. I go to bed every night at 10:00 pm.
    1. am doing, 2. goes, 3. go
  4. Dad … TV now. Dad is watching TV now.
    1. is watching, 2. watches, 3. watch
  5. Mother always … the dishes. Mother always washes the dishes.
    1. is washing, 2. washes, 3. wash
  6. Jane … a book at the moment. Jane is reading a book at the moment.
    1. is reading, 2. reads, 3 . read
  7. She … very quickly. Look! She is running very quickly. Look!
    1. is running, 2. runs, 3. run
  8. I … my homework every day.  I do my homework every day.
    1. am doing, 2. do, 3. does

 

1.Ես միշտ կարդում եմ իմ սիրելի գրքերը: I always read my favorite books.

2.Արամը խելացի տղա է:  Arman is a clever boy.

3.Իմ եղբայրը կերակրում է իր շանը հիմա: My brother is feeding his dog now.

4.Ես հաճախ գնում եմ կենդանիների խանութ և գնում եմ ուտելիք իմ կատվի համար: I often go to the pet shop and buy food for my cat. 

5.Ի՞նչ ես անում հիմա: Ես խնամում եմ իմ փոքր քույրիկին: Նա 2 տարեկան է:  What are you doing now? I  am looking after  my little sister. She is two.

6.Ամռանը մենք գնում ենք գյուղ(village) և երբեմն լողում ենք լճում: In summer we go to the village and sometimes swim in the lake.

 

Солнце и Луна

  1. Солнце  и Луна долго спорили. Солнце сказало, что листья на деревьях зелёные.

    — Нет, — сказала Луна, — они серебряные. Люди на Земле всё время спят. А Солнце ответило: «Нет, люди на Земле всё время двигаются».

    — Но тогда почему на Земле всегда тихо? — спросила Луна.

    — Кто тебе это сказал? — удивилось Солнце. — На Земле всегда шумно. Они продолжали спорить.

    — Я не могу понять, почему ты видишь зелёные листья, а я серебряные, — сказала Луна. Этот разговор услышал Ветер.

    — О чём вы спорите? Я вижу Землю и днём и ночью. Днём, когда светит Солнце, люди работают и на Земле шумно. А ночью, когда светит Луна, на Земле тихо и люди спят.

    Луна захотела посмотреть, что делают люди на Земле днём. Она решила появляться раньше, когда на небе ещё светит Солнце. Теперь она знает, какая Земля днём. А вот Солнце не может увидеть Землю ночью. Когда появляется Солнце, начинается день.

    Вопросы к тексту:

    1. Почему Солнце сказало, что листья на деревьях зелёные?  Потому что когда Солнце выходит, то все становится ярким.

    2. Почему Луна сказала, что листья серебряные? Потому что когда выходит Луна всё светится и все тёмное.

    3. Почему Луна сказала, что на Земле всегда тихо? Потому что, когда Луна выходит все хотят спать.

    4. Почему Солнце не согласилось с Луной и сказало, что на Земле всегда шумно? Солнце не согласилось с Луной, потому что утром все просыпаются и идут гулять.

    5. Кто услышал спор Солнца и Луны? Спор Солнца и Луны услышал ветер.

    6. Что сказал Ветер Солнцу и Луне? Ветер Солнцу и Луне сказал, что утром люди просыпаются , а ночью все люди спят.

    7. Чего захотелось Луне? Луне захотелось узнать, что происходит утром.

    8. Что она решила сделать? Луне захотелось утром пойти к солнцу,  чтобы узнать что происходит утром.

    9. Как вы думаете, кто прав: Солнце, Луна или Ветер и почему? Ветер  был прав, потому что он знает что происходит утром и что происходит ночью.

Տավուշի մարզ

1_19_1302953344

Տարածք 2704 կմ²

Բնակչություն 134.100

Մարզկենտրոն Իջևան

Հարևան մարզեր Լոռի, Գեղարքունիք, Կոտայք

Հարևան պետություններՎրաստան, Ադրբեջան

Տեսարժան վայրերը 
Բնական պայմանները և հարստություններըdownload

Տավուշի մարզում բավական խիտ է գետային ցանցը: ամենամեծ գետն Աղստևն է, որի աչքի ընկնող վտակներն են Գետիկը, Ոսկեպարը, Սառնաջուրը: Միափորի լեռներից սկսվում և դեպի Կուր գետն են հոսում մի քանի գետակներ (Հախում, Տավուշ, Խնձորուտ):

Շատ են մանր լճերը: Հայտնի է Պարզ լիճը, որին բնությունը շնորհել է զարմանալի գեղեցկություն: Լիճը գտնվում է Դիլիջան քաղաքից ոչ հեռու, խիտ անտառների մեջ:

Տավուշը Հայաստանի ամենաանտառաշատ մարզն է, տարածքի համարյա կեսը անտառապատ է: Տավուշի անտառային շրջանը հիասքանչ տեսք է ընդունում հատկապես աշնանը:

Աղստև գետի ավազանում գտնվում է Դիլիջանի արգելոցը: Այն կազմակերպվել է բուսական ու կենդանական աշխարհի պահպանման և տեղական պայմաններում նոր տեսակների բուծման նպատակով:

Բնակչությունը

Հնագիտական ուսումնասիրություններով ապացուցվում է, որ Տավուշի մարզը բնակեցված է եղել դեռևս հին քարի դարից սկսած: Բնակչությունը մեծագույն կորուստ է կրել սելջուկյան թուրքերի և թաթար մոնղոլական արշավանքների ժամանակ: Տասնյակ հազարավոր մարդիկ կոտորվել կամ գերի են վերցվել:

Բնակչության որոշ ներգաղթ նկատվել է 18-րդ դարի սկզբին, երբ Ղարաբաղի առանձին գավառներից զգալի թվով հայեր վերաբնակվել են մարզի ստորին գոտու գյուղերում

Մարզը զբաղեցնում է ՀՀ տարածքի 9.1%-ը, 1 քառ. կմ-ի վրա ապրում է 50 մարդ։

Տավուշի մարզի բնակչությունը կազմում է հանրապետության բնակչության ընդհանուր թվաքանակի 4.2%-ը։ Բնակչության 62.3%-ը ապրում էգյուղական վայրերում։ Մարզը հանրապետության վառ արտահայտված գյուղատնտեսական շրջաններից է։

Բնապահպանություն

Բնական լիճը՝ Դիլիջանի մոտ գտնվող Պարզ լիճն է։ 1970-1980 թթ կառուցվել են Խնձորուտի,Հախումի, Տավուշի, Այգեձորի, Ջողազի և Իջևանիջրամբարները։ Մարզի բնությունը գեղատեսիլ է։ Ընդհանուր մակերեսի 51%-ը զբաղեցնում են խառն անտառները, որոնք աչքի են ընկնում բուսական և կենդանական աշխարհի բազմազանությամբ, բնական ժառանգության անզուգական հուշարձաններով։ Բնության նախաստեղծ վիճակի պահպանության, առավել հարստացման և տեղական պայմաններում նոր տեսակների ստացման նպատակով Աղստևի ավազանում ստեղծված ենԴիլիջանի պետական արգելոցը և Իջևանի անտառային այգին(դենդրոպարկը

Քաղաքները

Տավուշի մարզի ամենախոշոր քաղաքը Դիլիջանն է: Ի սկզբանե Դիլիջանը զարգացել է որպես առողջարանային վայր, որտեղ Անդրկովկասի քաղաքներից եկող հարուստ ընտանիքներն անցկացրել են իրենց ամառային հանգիստը: Անցած դարասկզբին հայտնվել են առաջին մասնագիտական հիվան­դանոցներն ու առողջարանները: Այժմ Դիլիջանը հայտնի է որպես լեռնակլիմայական առողջարան: Նա միաժամանակ կարևոր արդյունաբերական կենտրոն է: Հավանական է, որ մոտակա տարիներում Դիլիջանը դառնա նաև բանկերի կենտրոնացման քաղաք:

Տավուշի երկրորդ քաղաքը մարզկենտրոն Իջևանն է: Իջևանը որպես բնակավայր համեմատաբար երիտասարդ է: Այն հիմնադրվել է 18-րդ դարի վերջերին հանքային աղբյուրի մոտ և ստացել է Քարվանսարա անունը (վերանվանվել է Իջևան 1920թ., քաղաք է դարձել ավելի ուշ): Ներկայումս Իջևանը աչքի ընկնող արդյունաբերական ու մշակութային կենտրոն է:

Տավուշի մարզի մյուս քաղաքներն են Նոյեմբերյանը և Բերդը:

Տնային առաջադրանք 24․02․2022

Վարժ 850

ա) Երկու հաջորդական թվերի գումարը 243 է։ Որո՞նք են այդ թվերը։121 և 122

բ) Երկու հաջորդական զույգ թվերի գումարը 442 է։ Որո՞նք են այդ թվերը։220 և 222

գ) Երկու հաջորդական կենտ թվերի գումարը 212 է։ Որո՞նք են այդ թվերը։ 105 և 107

 

Վարժ 855

Ի՞նչ թվով պետք է փոխարինենք а-ն, որպեսզի ստանանք հավասարություն։

ա)

0։7=0

0 x 7=0

բ)

728-728=0

418+0=418

գ)

(425-425) x 7=0

0:6+241=241

Դասարանական առաջադրանք

Վարժ 849

Կատարիր գործողությունները։

ա)

12 կգ 50 գ + 41 կգ 640 գ – 11 կգ 300 գ = 12 կգ + 41 կգ – 11 կգ + 50 գ + 640 գ -300 գ = 42 կգ 390 գ

24 տ 80 կգ + 12 տ 960 կգ – 5 տ 80 կգ = 24 տ + 12 տ- 5 տ+ 80 կգ + 960 կգ -80 կգ = 31 տ 960 կգ

բ)

18 լ 80 մլ + 10 լ 980 մլ – 5լ 250 մլ = 18 լ + 10 լ -5 լ + 80 մլ + 980 մլ – 250 մլ =  23 լ 810 մլ

24 լ 240 մլ – 5 լ 600 + 8 լ 600 մլ  + 8 լ 405 մլ = 23 լ – 5 լ + 8 լ +1240 մլ – 60o լ + 405 մլ = 26 լ 1045 մլ

Rover is a funny dog

ROVER IS A FUNNY DOG
Linda lives in a big house with her mother and father. The house is comfortable. Linda has got a large room with a lot of toys in it. She plays with her toys and her dog. Little Rover is her favourite. She always pats it. The dog is white and black. Rover is a funny little dog. It is very clever. Rover is always with Linda. It is with Linda when she goes to school and when she is at home. Linda looks after Rover. They go for a walk, they swim in the lake. Linda feeds her dog and plays with it. Linda often goes to the pet shop to buy food for Rover. Rover likes sweets very much but it doesn’t eat sweets every day. Rover is Linda’s friend. It always helps her.

 

Տնային առաջադրանք 23․02․2022

Վարժ 708

բ) 1 կգ մեղրի արժե 2500 դրամ: Որքա՞ն է պետք է վճարել 2լ մեղր գնելու համար։ Չմոռանաս, որ 1 լ մեղրի զանգվածը 1 կգ 500 գ է։

Լուծում

1 կգ 500 գ=1500 գ

1500×2=3000

3000 գ=3 կգ

2500×3=7500

Պատ․՝7500

 

Վարժ 709

ա)

Երկու անոթներում միասին կա 1 լ ջուր։ Անոթներից մեկում կա 4 անգամ ավելի ջուր, քան մյուսում։ Որքա՞ն ջուր կա յուրաքանչյուր անոթում։

Լուծում

1+4=5

1 լ = 1000 մլ

1000:5=200 մլ

1000-200=800 մլ

Պատ․՝ Առաջինունում 200 մլ երկրորդում 800 մլ

 

Վարժ 710

ա)

Արայի մոտ կա 50 և 20 դրամանոց ընդհանուր թվով 26 մետաղադրամ։ Այդ մետաղադրամների ընդհանուր գումարը 940 դրամ է։ Արան քանի՞ 50 և քանի՞ 20 դրամանոցներ ունի։

Լուծում

20×26=520

940-520=420

50-20=30

420:30=14

26-14=12

Պատ․՝12 հատ 20 և 14 հատ 50

բ)

Այգի մոտ կա 500 և 200 դրամանոց ընդհանուր թվով 25 մետաղադրամ։ Այդ մետաղադրամների ընդհանուր գումարը 9200 դրամ է։ Այգը քանի՞ 500 և քանի՞ 200 դրամանոցներ ունի։

Լուծում

200×25=5000

9200-5000=4200

500-200=300

4200:300=14

25-14=11

Պատ․՝11 հատ 200 և 14 հատ 500